بيماري كرونر قلبي به صورت مشكلاتي از قبيل دردهاي آنژيني و انفاركتوس (حمله قلبي) بروز ميكند. آنچه كه سبب بروز بيماري قلبي ميشود، تشكيل تدريجي رسوبهاي چربي يا پلاكها در لايه داخلي ديواره سرخرگها ميباشد. اين رسوبها سبب محدودكردن عبور خون ميشوند كه اين پديده را تصلب شرايين يا سخت شدن رگها (آترواسكلروز) مينامند.
در اين بيماري هيچ علامت واضحي وجود ندارد، اما اين تا هنگامي است كه آسيب به سرخرگها آنقدر جدي شود كه جريان خون به قلب محدود شده و سبب بروز درد شود. مسدود شدن كامل يك سرخرگ خونرسان به قلب، منجر به حمله قلبي ناگهاني و كشنده ميشود. روشهاي متداول جهت پيشگيري از تصلب شرايين شامل كاهش فشارخون، دريافت رژيم غذايي كمچربي، كاهش وزن اضافي و ترك سيگار ميباشد. به برخي افراد نيز جهت كاهش كلسترول خون، دارو داده ميشود.
تحقيقات نشان ميدهند كه ارتباط مستقيمي ميان رژيم غذايي و بيماري قلبي وجود دارد و با دريافت يك رژيم غذايي سالم ميتوان سلامتي قلب و دستگاه گردش خون را حفظ كرد.
چه غذاهايي براي قلب مفيد هستند؟
كلم برگ، كلم قرمز، گل كلم، كلم بروكسل، بروكلي، شلغم، چغندر، اسفناج، مارچوبه، لوبيا سبز، نخود سبز، لوبيا قرمز، لوبيا چشم بلبلي، نخود خشك و عصاره مخمر داراي ويتامينهاي گروه ب خصوصا اسيدفوليك هستند. تحقيقات متعددي نشان دادهاند كه اسيد فوليكي كه بطور طبيعي در مواد غذايي يافت ميشود، ميتواند سبب كاهش مادهاي در خون به نام هموسيستئين شود و به اين ترتيب از ابتلا به تصلب شرايين پيشگيري كند. دانشمندان بر اين باور هستند كه اين ماده مستقيما به ديواره رگها آسيب ميرساند و سبب تشكيل رسوبهاي چربي ميشود. تخمين زده شده است كه افزايش دريافت روزانه اسيد فوليك به ميزان 100 ميكروگرم، سبب كاهش مرگ مرتبط با بيماري هاي قلبي به ميزان 7 درصد در مردان و 5 درصد در زنان ميشود.
در جوامعي كه مصرف كننده مقادير فراواني از ماهيهاي روغني هستند، مشاهده شده است كه شيوع بيماريهاي كرونر قلبي كمتر از جوامعي است كه مقدار خيلي كمي ماهي مصرف ميكنند. ماهيهاي روغني از قبيل ماهي آزاد و ساير ماهيها از قبيل قباد، حلوا، شير، كيلكا، و اوزونبرون داراي اسيدهاي چرب مفيد ميباشند. دانشمندان معتقد هستند كه اين مواد باعث كاهش خطر انعقاد خون و همچنين ممانعت از افزايش چربيهاي مضر خون ميشوند.
مصرف ماهي حداقل 3 بار در هفته، براي افرادي كه داراي سابقه بيماري قلبي و همچنين افرادي كه مايل به پيشگيري از ابتلا به اين بيماري هستند توصيه ميشود.
جو دوسر، حبوبات، سيب و گلابي غني از فيبر محلول هستند كه به كاهش سطوح كلسترول خون كمك ميكنند. سير نيز اثر مشابهي دارد. افزايش كلسترول خون، به خصوص ال دي ال (كلسترول بد)، يكي از عوامل خطر عمده در بروز تصلب شرايين است. مصرف منظم چنين غذاهايي به كاهش ال دي ال كمك ميكند.
روغن زيتون، روغن كانولا، مغزها و دانهها حاوي نوعي از اسيدهاي چرب به نام موفا هستند كه به كاهش سطح ال دي ال كمك ميكنند.
ميوهها و سبزيها حاوي ويتامينهاي آنتي اكسيدان (ضد سرطان)، مواد معدني و مواد مغذي مفيدي هستند كه سبب متوقفكردن آسيب ناشي از عمل مواد سرطانزا به ديواره سرخرگها ميشوند.
مصرف حداقل روزانه 3 واحد از اين غذاها توصيه ميشود. سه چهارم ليوان آب ميوه يا سبزيها به عنوان يك واحد محسوب ميشود كه معادل يك عدد ميوه متوسط يا يك ليوان سبزي خرد شده خام يا نصف ليوان پخته است.
از چه غذاهايي بايد پرهيز كنيم؟
گوشت و فرآوردههاي آن، لبنيات پرچربي و كره، غني از نوعي چربي هستند كه باعث افزايش سطح ال دي ال در خون ميشوند. مصرف اين غذاها را بايد به حداقل رساند.
همچنين مصرف كيك و بيسكويت به علت نوع چربي بكار رفته در آنها سبب افزايش سطح ال دي ال ميشود.
انواع غذاها و سوپهاي آماده مصرف و يا كنسرو شده، غذاهاي بيرون از منزل، سوسيس و كالباس و گوشتهاي نمك سود شده و بطور كلي گوشت و فرآوردههاي آن و همچنين تنقلات شور، سرشار از نمك (سديم كلرايد) هستند. دريافت زياد سديم با فشارخون بالا ارتباط دارد كه از عوامل خطر جدي در بروز بيماري قلبي ميباشد. كاهش مصرف اين نوع غذاها و نمك طعام سر سفره به كاهش فشارخون كمك ميكند.
چند نكته:
به سيگاريها توصيه ميشود كه به ترك سيگار مبادرت ورزند زيرا نيكوتين سبب افزايش ضربان قلب، افزايش فشارخون و افزايش نياز بافت قلب به اكسيژن ميشود. با مصرف سيگار توانايي خون در حمل اكسيژن كاهش مييابد. عوامل سرطانزاي دود سيگار به ديواره سرخرگها آسيب ميرسانند. استراحت و شلكردن عضلات، جهت كاهش ميزان استرس لازم است. استرس از طريق افزايش هورمونهاي استرس (از جمله آدرنالين) سبب توليد و افزايش كلسترول ميشود.
با تشکر-دکتر امید عابدی-سئول کره جنوبی